30.1.07

Distancias curtas

Por fin pode lerse na rede Distancias curtas, unha selección de relatos breves que escribín en distintos momentos. Algúns deles xa os fora deitando en Cabrafanada («Arroz negro», «O problema dos Chichos» e «A foto»), categorizados baixo a etiqueta de Ficción. Agora poden lerse un total de oito relatos, que estarán permanentemente enlazados desde a sección Lecturas (na columna dereita ou blogrol). Con esta nova incorporación, á que se suma unha xa existente antoloxía poética, Cabrafanada amplía na rede a súa oferta de lectura de textos de ficción escritos por min.

27.1.07

De luns a venres

¿Por que moitas das cousas que se fan en galego teñen unha pésima distribución? ¿Por que o novo xornal gratuito en galego non se pode conseguir en todo Vigo?
Why?

25.1.07

¿Desde a moderación?



Parabéns, resulta engaiolante e moi intelixente todo ese perverso discurso, arroupado nunha complexa estratexia, semiótica e dialéctica, que inventastes os que aparentemente estades a favor da convivencia lingüística e da concordia pero que en realidade estades en contra da lingua galega e propulsando a intransixencia. Sen dúbida, a sombra do pacovazquismo é poderosa e respirades do seu aire.
Estupendo; de verdade, parabéns, os cidadáns normais estamos de acordo convosco, faltaría máis; por suposto que tedes todo o dereito a falar en castelán e sentirvos galegos. Non podería ser doutro xeito.
Só queda un pequeno detalle sen aclarar:

¿Quen carallo volo impide?




24.1.07

Kapuscinski

Vaise un xornalista excepcional e unha mente lucidísima. Desde Ébano a Viaxes con Heródoto (que lin no avión indo cara Polonia) até Os cínicos non serven para este oficio aprendín o mundo en cada páxina de Kapuscinski. Dos seus libros, quédome cunha frase maxistral: «O mundo ensina humildade». Un brindis eterno, compañeiro.


22.1.07

Entrevista en Libro Aberto

Grazas á nova modalidade de televisión á carta que ofrece a web da CRTVG, que sen dúbida pode impulsar non só un uso máis racional da televisión senón tamén a súa utilización con fins didácticos, pódese acceder á entrevista que me fixeron o pasado xoves 17 de xaneiro no programa Libro Aberto da TVG. A longa entrevista que o poeta, actor e presentador Manolo Romón me fixo sobre Cartas de amor é, ademais, a que abre o programa, polo que o seu acceso é inmediato. Unha boa iniciativa, a da televisión á carta.

20.1.07

Premios literarios

Hai aproximadamente un ano dediquei unha das miñas columnas da contraportada de A Nosa Terra ao tema dos premios literarios. Hoxe, lonxe de reducirse, a inflacción de premios literarios de escasa relevancia continúa a medrar. ¿Ninguén ten un chisco máis de imaxinación? Reproduzo aquí o artigo escrito daquela:

Unha fórmula bastante habitual en Europa para fomentar a creación literaria consiste na financiación de centros artísticos para escritores/as (noveis ou con obra coñecida) aos que, durante un curto período de tempo previamente establecido, se lles proporciona aloxamento e manutención a fin de que nese período se comprometan a levar a cabo proxectos literarios concretos. Tanto a UNESCO como a UE tenden a fomentar hoxe se tipo de políticas. Esa fórmula chegou recentemente a Galicia grazas ao o orixinal e ben fundamentado premio para autores noveis que creou o club de lectores Biblos.
Con todo, en Galicia faise cada vez máis patente unha «política única» consistente na proliferación de premios literarios apoiados por moi diferentes entidades. Moitos deles son premios de escasa dotación económica; pola contra, outros de carácter escolar conlevan dotacións económicas desmedidas para as idades ás que están destinados; moitos reservan os dereitos de edición nas súas convocatorias, quedan inéditos ou edítanse mal e sen distribución. E, por desgraza, a maioría destes premios carecen de prestixio, case nunca son socialmente recoñecidos, non se dan consolidado e rabuñan apenas unha raquítica repercusión pública. Aínda por riba, o seu posible rendemento cultural é moi pequeno.
As razóns de semellante inflacción son maiormente políticas (en sentido amplo). A carencia dunha auténtica política cultural nas administracións locais e comarcais ou na iniciativa privada fai que a posta en marcha dun premio literario sexa o recurso máis doado e visible para calquera organismo (concello, institución, asociación, fundación, centro educativo, consellería...) que pretenda cumprir cuns obxectivos mínimos en materia de activismo cultural, que busque revitalizar a súa imaxe ou que desexe poñer en marcha unha acción cultural rápida e sen complicacións.
Evidentemente, e á marxe das indubidables boas intencións de moitos dos organismos convocantes, o máis grave de todo é que esta «política cultural única» e de escaparate denota un preocupante déficit de imaxinación, unha gran falta de recursos e unha significativa incapacidade para planificar, innovar e reinventar políticas e incentivos culturais máis vitais e efectivos.

18.1.07

Estatuto

A dereita demostra, unha vez máis, a súa incapacidade perenne para o diálogo, limitándose á esforzada tarefa de xerar crispación ou frustración social. O estatuto é coma o meu adsl: simplemente non vai. É a impotencia eterna de Galicia, promulgada desde a máis egoísta e inamovible dereita. Non é necesario ser nacionalista para decatarse.

La imagen “http://www.pintoresmexicanos.com/salort/Dialogo.jpg” no puede mostrarse porque contiene errores.

17.1.07

Os paseos de María Mariño

E, xa que falamos de María Mariño, estas dúas fotografías pertencen ás paraxes polas que a ela lle gustaba pasear na súa vila natal, en Noia. Están feitas na Rasa, e supoño que pouco teñen que ver estas grotescas imaxes do século XXI coa natureza coa que a poeta tanto se identificaba. Son os tempos. É o planeta.




14.1.07

María Mariño e eu

Hai uns días preguntáronme en Radio Voz polo libro que estou a preparar sobre María Mariño. Ademais, recentemente publicouse no Galicia Hoxe unha nova da que eu non souben até algún tempo despois. O meu libro titúlase, efectivamente, A vida secreta de María Mariño. En todo caso, o que estou a preparar non é ningunha biografía esclarecedora sobre a vida María Mariño nin, moito menos, un estudo literario sobre a súa obra. Para ambos os dous casos existen xa especialistas: os que investigaron e coñecen a fondo a súa biografía, que aportarán datos relevantes; e as que desentrañaron a súa obra porque elas dúas son desde hai anos pioneiras no seu estudo e reivindicación.
O meu papel, máis humilde, vaise limitar a explicarlles a figura humana e a poesía de María Mariño aos máis cativos. Nada máis. O maior reto do meu labor é, sen dúbida, ser quen de atopar o rexistro axeitado para que os rapaces e as rapazas poidan comprender e percibir a grandeza da poesía de María Mariño e as circunstancias en que foi escrita. Que non é un reto pequeno.

12.1.07

O novo rostro da música galega

Hoxe publícase no suplemento cultural Luces de El País a miña nova colaboración, titulada «O novo rostro da música galega». É unha crónica bastante panorámica sobre a situación da música galega hoxe, que me foi encargada expresamente. A pesar de que o meu interese se centra máis no pop e no rock, ao final o folc ocupa algo máis de espazo. Con todo, ten razón Xurxo Souto cando di que neste momento falar de pop, de rock ou de folk é erróneo porque constitúen etiquetas importadas que ocultan a verdadeira orixinalidade dunha música que xa non ten denominación posible. Son consciente de que na miña colaboración quedaron fóra moitos grupos, pero o número de caracteres de que dispoñía, coma sempre, tiña límites.
No vídeo, o San Benitiño de Lamatumbá.

11.1.07

María do Cebreiro e o discurso literario

Hoxe recomendo esta entrevista coa mellor e máis interesante poeta dos hemisferios atlánticos, que ademais desmente implicitamente ese hipotético feito no que insiste Jaureguizar (e ten parte de razón) de que os/as poetas temos dificultades para establecer un discurso literario sobre os nosos libros ou sobre a nosa propia obra. Eu creo que iso é algo que, coma sempre, depende das persoas (a María do Cebreiro é evidente que non lle sucede), pero desde logo coincido con el en que afecta en moita maior medida aos poetas que aos narradores. Tópico ou non, a miña experiencia demóstrame que é así. Se cadra é que a concepción tradicional do xénero libérao de todo tipo de explicacións que lle poidan arrebatar o seu pretendido glamour. Pero tamén coñezo uns cantos narradores, querido Jaure, incapaces de explicar o que fan. En todas partes cocen fabas ou c'est la vie.




10.1.07

Man, o alemán de Camelle



O que tamén me enviou recentemente Xoán Abeleira foi unha foto da presentación do seu libro A pegada de Man na Fundación Luís Seoane da Coruña, que correu a cargo de Xavier Seoane. A pegada de Man é un fermoso libro, a cabalo entre o ensaio e o álbum fotográfico, sobre a obra do alemán de Camelle. As fotografías, feitas polo propio Abeleira, máis que retratar a obra de Man reinterprétana desde a subxectividade das imaxes.
A Man, o anacoreta xermano que se converteu no símbolo da marea negra do Prestige, tiven a sorte de coñecelo a mediados dos anos 80, viaxando polo país. Desde aquela até a súa morte debuxei en varias ocasións nas follas dos seus cadernos, agora seica intervidos xudicialmente. O de facer un debuxo nunha das súas libretas era unha norma obrigatoria para os visitantes. Manfred era unha persoa cordial e afable, que valoraba a sinceridade.
Lonxe de pretender levar a cabo unha biografía, no libro, Abeleira relata algunhas cousas curiosas sobre a vida de Man, especialmente sobre os primeiros tempos da súa chegada a Camelle. Era, daquela, un mozo moi relixioso, que todos os domingos acudía puntualmente á misa. A pesar diso, durante os anos da Segunda Guerra Mundial, a Garda Civil detívoo, acusándoo de ser un espía dos aliados, pois aos membros do corpo parecéulles sospeitoso que debuxase uns círculos tan estraños nas rochas. Para a Garda Civil aquilo tiñan que ser, claramente, sinais destinados a informar o exército aliado.
Quedan aínda moitas incógnitas sobre a súa vida, que se cadra poderían despexarse a partir da investigación das súa pertenzas persoais. Parece un feito probado que durante todos estes anos estivo enviando a Alemaña cadros da súa autoría.
Todas as fotos de A pegada de Man son de Xoán Abeleira, excepto a que reproduzo a continuación, que é de Manuel G. Vicente. Sacouna durante unha viaxe que fixemos xuntos hai algúns anos percorrendo os faros da costa galega. Na man do alemán poden verse as devanditas libretas.
Agora, unha das principais preocupacións de Abeleira é o futuro do legado artístico de Man.
Manfred, o alemán de Camelle, pertence xa, indiscutiblemente, á nosa memoria histórica recente e o seu deteriorado espazo artístico e vital merece un futuro de dignidade.

9.1.07

Beatriz Dacosta

A escritora Beatriz Dacosta acaba de abrir desde Canarias o blog ToxoMareaS. Con el, pretende acurtar a distancia que a separa de Galicia converténdoo nun anaco da súa casa, nun fogar compartido. Benvida, moitos parabéns para Beatriz e que a distancia se lle faga o máis discreta posible.

7.1.07

Dous poemas de René Char

O poeta, narrador, tradutor e polifacético Xoán Abeleira envíame un novo agasallo para Cabrafanada. Trátase esta vez de dous poemas, traducidos aos galego polo propio Abeleira, do emblemático poeta da Resistencia francesa contra a ocupación nazi, René Char.
René Char (1907-1988) non só é un dos poetas máis universais do século XX senón un dos que posúen unha obra máis coherente e profunda.




ESGANEI Ó MEU IRMÁN

Esganei
Ó meu irmán
Porque non lle gustaba durmir
Coa xanela aberta

Miña irmá
Dixo antes de morrer
Pasei noites enteiras
Ollándote durmir

Debruzado sobre o teu lampo
No vidro


RENÉ CHAR
Tradución: Xoán Abeleira



COMÚN PRESENZA

Tes frela de escribir
Coma se foses atrasado con respecto á vida
Se é así asiste ás túas fontes*
Apúrate
Apúrate en transmitires
A túa porción de marabilloso de rebeldía de benevolencia
Abofé vas atrasado con respecto á vida
A vida inexpresable
A única a fin de contas á que aceptas unirte
Aquela que che negan a cotío os seres e as cousas
E da que obtés penosamente acó e aló algúns fragmentos descarnados
Ó cabo de combates sen tregua
Fóra dela todo é agonía submisa fin groseira
Se atópa−la morte no teu labor
Recíbea como a caluga suorenta gusta a aridez do pano
Inclinándote
Se queres rir
Ofrece a túa submisión
Endexamais as túas armas
Ti fuches creado para vivires momentos pouco comúns
Modifícate desaparece sen lamentalo
A mercé do rigor lene
Cuarteirón a cuarteirón a liquidación do mundo prosegue
Sen pausa
Sen extravío

Enxamea o po**
Ninguén descubrirá a vosa unión


RENÉ CHAR
Tradución: Xoán Abeleira

____________

*Ou ben «cortexa ás túas fontes», no senso de asiste, «acompaña (en cortexo) ás túas fontes», mesmo «rendéndolle honor».
**Optamos pola literalidade neste verso de imaxe escura, remitindo, iso si, ó/á lector/a ás acepcións que recolle Estravís, que coinciden, e mesmo amplían, as do termo francés.

4.1.07

Nadal con libros

Entre todas as felicitacións do Ano Novo que recibín por correo electrónico, recoñezo que a de Galix me gusta especialmente.

3.1.07

Sáhara, territorio ocupado

Agustín Agra acaba de enviarme unha foto especialmente emotiva para min. Sacouna durante a súa viaxe ao corazón pedregoso do deserto do Sáhara. En contra do que poida parecer, non é que Territorio ocupado sexa un libro de cabeceira nos campamentos de refuxiados. Nin moito menos; teñen cousas bastante mellores que facer. Pero eu non podo evitar que a foto me resulte intimamente entrañable. A verdade, non creo que ninguén nese duro exilio alxeriano lese Territorio ocupado, excepto se cadra o inesquecible Mahayub Sidina e algún que outro despistado. O caso é que nas escasas ocasións en que Territorio ocupado circulou pola hamada de Tinduf, puiden ver como o libro funcionaba sempre como se fose un álbum de fotos no que os saharauís buscaban caras coñecidas. E ese pequeno mérito é unha honra para o fotógrafo. Ese mérito, por suposto, é de Manuel Vicente. Agora, grazas a esta ultimísima fotografía do escritor Agustín Agra podo recoñecer o meu libro (supoño que proporcionado por Agustín) entre as mans agarimosas dunha nena saharauí, que o sostén para abeirar a súa ollada curiosa. Estas pequenas cousas son as que, de verdade, compensan; e síntome feliz de poder dicir que por unha foto así xa pagou a pena escribir ese libro, para mín o máis duro e complexo de cantos escribín (refírome ao proceso creativo, evidentemente). Pois brindo por esta nena e pola súa liberdade.

2.1.07

Novo ano

¿Queredes saber que me trouxo o novo ano? Pois nin máis nin menos que un novo parón tecnolóxico para meu adsl, parón que me impediu falar do último concerto ao que asistín en Vigo para escoitar o cuarteto Es un árbol, que cantan básicamente en galego (tamén introducen o inglés e ocasionalmente o castelán para parodiar a música disco) e pagan, de verdade, a pena. Son grupo residente na Sala Ensalle, así que non tedes máis que consultar a programación. Podedes escoitalos na súa web, pero é moito mellor o directo paródico e experimental que ofrecen, por veces con sons próximos ao jazz (sen saxo nin trompeta), cuns cambios de ritmos moi áxiles e moi intencionados e contundentes remates para cada tema. Eu xa vira na mesma sala a algúns músicos deste grupo cando conformaban «Otro juego de té», e quedara fascinado por un abraiante espectáculo musical de experimentación vocal no que participaba Mónica de Nut.
De Telefónica falaremos outro día.