No intre en que Patti Smith concibiu iste verso: “Xesús morreu polos pecados de alguén, mais non polos meus”, liberou a Humanidade do Pecado de Cristo. Disque Xesús morreu, en efecto, o venres pasado por mor da nosa maldade e pra redimi-lo mundo de toda a súa maldade. Pero non foi así. A morte de Xesús non erradicou o pecado do mundo nin as causas polas que seguimos a pecar niste mundo. O seu calvario, o seu espantoso via crucis foi un suplicio inútil. En qué cambiaron os homes que seguen torturando os homes como o torturaron a Il? En nada. Ó contrario: o sacrificio de Xesús, inmolándose naquela cruz que pareceu gañarse a pulso, asombrou por sempre o ceo primixenio no que nos ollabamos, deitando sobre nós o cachón do seu sangue. Pero mil novecentos setenta e cinco anos despois chegou Patti Smith coa súa lírica eléctrica e liberounos do Maligno coa pureza dun verso. Por iso eu creo nela e non en Xesús.
© Steve Klein
Cando Patricia Lee Smith era pequena en Pitman, New Jersey, preguntoulle un día á súa mestra qué significaba a palabra Tíbet. A mestra respondeulle que era “unha rexión de China”, e quixo saber ónde sentira esa palabra. “En soños”, retrucou ela. A mestra non deu creto, porque a mestra ignoraba que a cativa Patti Lee, igual que William Blake, vía os anxos coma quen ve un esquío nun alerce. Logo a nena debruzouse nun Atlas e descubriu que o Tíbet non era “unha rexión de China”, senón un país de sabios e de santos que os chineses invadiran –prohibindo a súa cultura, a súa fe, a súa lingua, como fan tódolos invasores. Entón decidiu escribir unha redacción contando ó mundo a verdade... Anos despois, ó abrir un disco dela, podes achar unha foto na que aparece sorrindo, moi humilde, a carón dun tibetano moi humilde que sorrí: o Dalai Lama.
A primeira vez que sentín a Patti Smith foi nas mans de Teresa. Teresa era a rara da clase. A punkie da clase. A solitaria da clase. A rebelde da clase –e moitos adxectivos máis. Era tan, tan contraria á gazmoñería universal que, só por amola-las pijas de Mirasierra, era a única en bailar cos máis feos da clase, e, inda por riba, deixábase cotifar –dous actos de incrible compaixón que acordaban en min unha incrible tenrura... Teresa, ademais, amelaba o piano, e un día invitoume cas súa –normalmente en penumbra. E, pra demostrarme cánto aprendera xa, interpretoume unha canción que falaba dun triángulo amoroso: We three. Logo, cando vin na portada de Horses a célebre foto de Robert Mapplethorpe, decateime de que Teresa vestía, falaba, pensaba, sentía coma aquela rapaza con trazas de home.
Patti Smith, a Andróxina. A que non se depila. A que non se maquilla xamais. A min paréceme un ser insufriblemente erótico. Hai xente que non nos comprende. A nós: os que estarrexemos, os que estarrixamos véndoa acachoar. Ah, pero non é pra comela cando rompe a cantar Redondo Beach (“unha praia na que unha muller ama a outra muller”) e fai ise ttt-ttt-ttt-ttt-ttt estalando a lingua entre os dentes? Non é como pra adoptala –ou pedirlle que te adopte– cando se pon a bailar coa absoluta inxenuidade dunha muller-nena? Xaora.
A delgadeza de Patti Smith é unha delgadeza mística, mais tamén revolucionaria, pois, zangoneando un día polo seu París interior, á procura da sombra de Baudelaire, Patti viu unha pintada que rezaba: Viva a Anarquía. E daquela decidiu devir nise “i” acentuado.
“Nunca fodín moito co pasado, pero fodín a mazo co futuro”. O primeiro poemario de Patti Smith era unha Torre de Babel dedicada ó Futuro. Agora o Futuro dedícalle a ela tódolos seus poemas (babélicos).
Se o amor é –como semella ser– un “cárcere de amor”, que as miñas cadeas sexan as trenzas de Patti Lee. E a estación da miña Paixón, o seu verán caníbal. Porque “só aquiles que sufriron, comprenden a dor,/ e por iso tenden a súa man./ o trebón que nos fire/ tamén nos fertiliza...”
Ela é a única poeta –ou, se o prefiren, a poeta máis poeta– do folk/pop/rock. Hai moitos, si: Dylan, Cohen, Reed... –ou, se o prefiren, Brassens, Brel, Ferré...– ou, se o prefiren, Aute, Llach, Sabina... Pero iles casan máis ben coa idea que temos nós do cantante autor. Por exemplo: Aute é moito máis poeta cando escribe cancións que cando compón versos. Coma Dylan. Coma Cohen –e xa non digamos Sabina. Son –quitando se cadra Ferré– facedores de cancións que aspiran a poetas, aínda que ás veces o consigan. Pero Patti non. Patti é poeta sempre. Cando canta o seu enxame de Gloria(s) e cando escribe os seus Augurios de Inocencia. De feito ela, a diferenza dos cantautores, é unha poeta que entrou –abríndoo e espallándoo– no labirinto da música. E, de feito, pra ela cantar e recitar son unha mesma cousa: a Alquimia de Rimbaud.
A altura da imaxinación poética de Smith advírtese nesta estrofa d’Un lume de orixe descoñecida: “a morte vén varrendo/ polo vestíbulo/ coma un traxe de señora”. Fíxense que non di “cun traxe de señora” senón “coma un traxe de señora”. Unha comparación que, ó meu xuízo insán, cóntase entre as máis marabillosas da historia da Literatura. Créanme: tan só unha poeta real/mente surreal pode respirar así: “a morte vén varrendo/ polo vestíbulo/ coma un traxe de señora/ a morte vén cabalgando/ pola autopista/ co seu traxe de domingo// a morte vén conducindo/ a morte vén reptando/ a morte vén/ e eu non podo facer nada...”
En 1978, no Rock Garden de London, Patti a Contorsionista fixo “a ponte” cara á atrás, abríndose de pernas e expoñendo a súa cona, coma o cadro de Courbet. Foi un momento “de entrega absoluta, de abandono absoluto” a ise “pobo non dividido” que é quen debería ostenta-lo Poder.
A escrita de Patti Smith é máis ben unha es/crica: ti, muller poeta, es unha crica disposta sempre a recibir e concibi-lo milagre. O seu é un logos spermatikos: “Eu non considero a escrita coma un acto sosegado e íntimo, senón coma un acto verdadeiramente físico. Cando estou na casa escribindo, diante das teclas, póñome coma tola. Bulo coma un mono. E, ás veces, mesmo chego a humedecerme, a correrme nas bragas escribindo...”
Space Monkey. Cando eu era adolescente, non podía aturar esa canción tan heavy. Un conxunto sonoro de tamaña intensidade que me desacougaba a feito. Agora, se me pedisen que elixise a canción rock por antonomasia, escollería ise despegue á lúa que comeza: “he says, oh man, I don’t get the picture. this is no picture. this is just... this just-a... this just-a... this is my jack-knife. this is my jack-knife. this is my jack-knife. this is my jack”, e remata nun agrúúúú.
Nigger: hai uns días, o alcalde de New York prohibiu oficialmente o uso desa palabra na cidade. Algo así como “negraco”. Pero Patti a Ferreira (Smith), a xamana que danza descalza, deulle a volta a ise termo despectivo o día da súa Pascua: “érguete negro, ocupa o teu verdadeiro lugar. érguete negro, si, tamén cómpre redefinir esta palabra.” Nigger pasou daquela a ser sinónimo de persoa libre, de resistente libertario que –como dixo o Paul Weller dos Jam– “non quere nada do que esta sociedade lle dá”. E, se con aquela frase sobre Xesús coa que iniciara a súa carreira, Patti Smith nos redimira a todas e a todos do concepto do pecado, co seu rock N roll nigger puxo en valor tódalas e tódolos marxinados do devir da Humanidade. Coma o propio Xesús –di ela. Coma Jackson Pollock. Coma a miña avoa –di ela. Coma ise negro-de-merda-xenial que foi Jimi Hendrix. E, abofé, coma ela mesma, que endexamais deixou de ser unha salvaxe iluminada á marxe da sociedade.
Ningún comentario:
Non se permiten novos comentarios.