9.10.23

Un poema de «Ciudades» musicado

Teño que agradecerlles a Ángeles Fernández Martín e a J. Juan López Raya que me enviasen a ligazón a esta pequena e fermosa produción feita a partir dun poema meu de Ciudades, a tradución ao castelán de Cidades

Eles recitan con voz, música e canto ese poema, na súa tradución ao castelán («Entre todas las ciudades»), publicado actualmente por Kalandraka.

O certo é que «Cidades» foi sempre un libro afortunado. Publicado en 1996, tivo tres edicións diferentes (non reimpresións, senón edicións) en galego en Xerais; as dúas primeiras ilustradas por Pablo Otero «Peixe» e a terceira (a actual) ilustrada a partir das miñas propias fotografías.

Tamén tivo dúas edicións en castelán, e dúas editoras diferentes. A primeira, na editorial Espasa Calpe, coas ilustración de «Peixe», aínda que diferentes ás da edición orixinal; e a segunda (a actual) en Kalandraka, con ilustracións de Marc Taeger.



 

21.5.23

«Aí fóra», unha historia de ficción escrita en Instagram ao longo de 4 anos


O 9 de febreiro de 2019 comecei a escribir unha historia en Instagram. Fíxeno nunha conta privada, con moi poucos seguidores e sen darlle ningún tipo de difusión. Quería escribir con acougo, unicamente cando me apetecese e sen ningún obxectivo premeditado. Xa escribira Estado de malestar en Twitter e non quería volver a sentir ningún tipo de presión.

Baixo o título de Aí fóra, o relato está construído a partir dos monólogos que describen a evolución do estado de ánimo dunha muller confinada, afogada, pechada tras unha velux. As fotos a partir das que escribín a historia son todas reais, responden a unha sucesión cronolóxica, non teñen ningún tipo de filtro e están feitas desde o cuarto de baño da miña casa.

En marzo de 2020, sen pretendelo, o sentido da miña historia mudou radicalmente. A chegada da pandemia fixo que relatar a situación e o estado de ánimo dunha muller confinada se puidese interpretar doutro xeito, non só por parte das poucas lectoras e lectores que me seguían, senón tamén por min mesmo, como escritor, porque me rodeada unha realidade incerta na que o mundo enteiro estaba confinado. Non teño ningunha dúbida de que a partir dese momento a realidade cambiou o meu xeito de relacionarme coa historia e co personaxe. Creo que non me equivoco se digo que a realidade empequeneceu a ficción. E, desde logo, mudouna. Ignoro se para ben ou para mal.

 En todo caso, seguín escribindo, aos poucos, sen présas, ata o día exacto en que se cumpriron catro anos do incio da historia: o 9 de febreiro de 2023. En determindado momento do derradeiro ano de escrita, decidín facer pública a conta, que anteriormente era privada. Pero o máis importante é aclarar que en 2022 sucedeu algo que me obrigou a poñerlle fin á historia, que precipitou o remate. En ningún momento revelei na historia o que sucedera, pero quedaba patente tanto nas fotografías (de xeito moi evidente) como no texto (onde apenas estaba suxerido). O que aconteceu foi que se produciu a corta da árbore que estaba fronte á miña casa e que eu fotografaba desde a velux do cuarto de baño: un fermoso carballo.

Nas seis derradeiras imaxes, a árbore xa non existía. En total, relatei a historia ao longo de catro anos e de 60 post de Instagram coa súas respectivas imaxes. Desde o principio, a realidade actuou de xeito que condicionaba a ficción, aínda que, envidentemente, non tanto como nos últimos meses, cando a poda do carballo marcou completamente a historia e precipitou o final. Nese intre foi cando decidín poñerlle fin ao relato en canto se cumprisen os catro anos, porque a ausencia da árbore e baleiro do ceo non me permitían unha establecer relación lóxica e anímica entre o texto e a imaxe, é dicir, entre a protagonista e o castiñeiro.

En todo caso, foi unha experiencia de escrita francamente interesante, natural, moi pouco planificada, na que a realidade marcou o ritmo da ficción e na que o diálogo literario se estableceu sempre en función das imaxes.

7.2.23

Violencia machista

O asasinato machista de Baiona pon de relevo, unha vez máis, a brutalidade e a crueza adherida á cultura patriarcal. E tamén pon de relevo, unha vez máis, a resistencia criminal e feminicida de moitos homes que non están dispostos a asumir as premisas da igualdade como único xeito de relación xusta, racional e civilizada entre homes e mulleres. Esta vez, un profesor de matemáticas de Secundaria –e, novamente, a condición social ou formativa non determina a orixe da violencia machista– infrinxiu o máis despiadado dos asasinatos, non só matando á súa exmuller –avogada– senón incluso cometendo o crime diante dos ollos dos seus dous fillos, que dificilmente poderán esquecer o abominable feito do que foron testemuñas no resto das súas vidas.

É moi evidente que a violencia de xénero estivo sempre aí ao longo dos séculos, mesmo cun maior nivel de intensidade, aínda que non aflorase publicamente e fose silenciosamente asumida e agochada. E é moi evidente que os homes arrastramos ese putrefacto fedor pegado á pel como unha marca de xénero. Pero o feito de que hoxe exista ante ela máis rexeitamento social e unha sensibilidade de maior calado –aínda que claramente insuficiente– focaliza esa violencia e proxéctaa contra o noso día a día coma se fose un fenómeno novidoso, malia que non o sexa. Tamén é certo que as conquistas sociais do feminismo –como en xeral calquera tipo de conquistas sociais– provocan nos sectores resistentes a elas un efecto de oposición visceral que, ademais, atopa acubillo nas garras perversas da extrema dereita. 

A violencia machista é un fenómeno socialmente corrosivo e totalmente inadmisible e quen o xustitique, abeire ou renuncie a condenalo de xeito contundente está sendo cómplice da infamia, da vileza e, directamente, da súa propia ruindade. E moito máis, se a complicidade ten identidade masculina.