Lume

Estou a máis de mil quilómetros de distancia da miña casa e, mesmo desde aquí, sinto no meu corpo de galego o asfixiante veleno do fume, que me incendia e aviva a carraxe mentres Galicia se esfarela en milleiros de faíscas de morte e destrución. Os meus instestinos berran polos culpables. Nunca máis.

Concerto

Gustoume moito o concerto de Ialma en Baiona. O grupo das cinco cantareiras belgas, fillas de emigrantes, liderado por Verónica Codesal, deu onte o primeiro concerto da súa xira galega deste verán. Seduciume a súa música folk atravesada por atrevidísimos ritmos pop. Teñen un estilo moi peculiar e capacidade abonda para ser unha banda galega de referencia europea. De feito, xa o son. Onte presentaron o seu último disco, que aínda non está á venda en Galicia, Nova era. Pero viaxaron ao país cun par de maletas ateigadas de discos que se venden ao final dos concertos e que elas se ofrecen a asinar. A miña filla Alma e a súa amiga Xiana buscaron, unha por unha, ás cinco pandereteiras para que lles asinasen o disco recén mercado. As cantareiras estaban exhultantes, onte. Cando rematou o concerto mesturáronse entre o público, falaban coa xente e brillábanlles os ollos de felicidade. O que menos me gustou do concerto foi o feito de que falasen entre canción e canción, pois ningunha delas parece ter o don da palabra. Se cadra eran os efectos secundarios da devoción que mostraron por conectar co público galego. A súa emoción por estar en Galicia bailáballes nos rostros. Con todo, o público, onte en Baiona, era maioritariamente xente maior que respondía sen entusiasmo. Foi outro bo concerto, do que puidemos gozar no Val Miñor, logo da incandescente actuación de Lamatumbá en Gondomar. Ialma estará hoxe día 3 en Foz, o 4 de agosto en Ribadavia, o 6 en Sarria, o 9 en Cedeira e o 10 en Cambre.

Sabela

Sabela díxome que quería viaxar por Cabrafanada, que é terra inhóspita, ignota, chea de labirintos e trampas, prehistórica e contemporánea, para coñecer este territorio cósmico, así que xa me decidín a poñerlle para ela un cartel de benvida na fronteira. A Sabela gústalle moito o queixo, os cabalos, é mordaz, irónica e ás veces acude a escavar á Chan do Cereixo, por remexer na terra. Sabela é galegofalante convencida, le con paixón a Agustín Fernández Paz e na piscina mergúllase con lentes para poder abrir os ollos debaixo da auga. Sabela ten dez anos.

Adeus, maestro

A semana pasada despedimos a Lázaro Enríquez no cemiterio vigués de Pereiró, onde foi incinerado. Lázaro, amais dun calígrafo excepcional e un magnífico pintor e ilustrador era, sobre todo, unha desas persoas cuxa xigantesca dimensión humana fai que o mundo sexa máis entrañable. Ola poeta, dicíame sempre que nos viamos ou cando me chamaba por teléfono. Ese era tamén o encabezamento dos correos electrónicos que me dirixía. Ola maestro, adoitaba dicirlles a algúns amigos cando se dirixía a eles. Con Lázaro, compartín o gusto pola boa poesía, como a de Ángel González, de quen el era íntimo amigo. Un dos cadros que da luz ás paredes do meu estudio é precisamente un poema de Ángel González caligrafado por Lázaro. En 2002, xusto o día en que Manolo Barreiro e mais eu, afogados por unha náusea de chapapote, presentabamos conxuntamente Area Maior e A casa da duna en Vigo, dous libros casualmente premonitorios, Lázaro Enríquez inauguraba, exactamente á mesma hora, unha exposición nun café cercano ao Paseo de Alfonso. A coincidencia impediume acudir á inauguración da súa exposición. E deume moita rabia, entre outros motivos, porque se exhibían poemas que el caligrafara, arte na que era un auténtico experto e na que tiña obtivera considerables éxitos internacionais. Entre os poemas, había un meu, que Lázaro escollera de Subversións. Evidentemente, eu tiña moito interese en mercarlle aquel cadro. Moi ao meu pesar, cando acudín ao día seguinte a ver a exposición, o cadro coa caligrafía do meu poema xa estaba vendido. Comprouno un locutor da SER, díxome alguén por alí. A cuestión é que, ante o meu disgusto, Lázaro, sempre disposto, comprometeuse a facer unha nova pero distinta versión do meu poema, que desde entón loce nas paredes do meu estudio. Pero a súa xenerosidade sorprendeume, ademais, cun agasallo excepcional. Elixiu cinco poemas meus e, con eles, sobre cartulina negra e encadernado con espiral, construíu un fermosísimo caderno de vinte páxinas, marcadamente erótico e brillantemente ilustrado, que gardo nas entrañas da miña librería coma se fose o máis prezado tesouro do mundo. E, no salón da miña casa, outro íntimo tesouro: o caligrama, tan plástico e deslumbrante, que fixo co meu poema sobre o xe, posteriormente publicado en Espazo para un signo, esa brillante idea do ilustrador cubano que Xerais asumiu entre os libros do seu XXV aniversario. E, como consecuencia dun agasallo das miñas compañeiras e compañeiros de Xerais á miña filla maior, nas estancias que habito respiran dúas das ilustracións de Paxaros de papel, o álbum que Lázaro lle propuxo a Marilar Aleixandre.
Lázaro, Lázaro. Adeus, Lázaro. Nos últimos meses, andaba se cadra un chisco desanimado; faltáballe a saiba da papaia, o rumor do seu mar no Malecón. Por desgraza, en Xerais non volveremos escoitar a Helena Pérez emulando o seu acento cubano cando falaba con el. E a min quédame a pena e a rabia de non ter levado a cabo un proxecto común que tantas veces nos prometemos: un poemario escrito por min e ilustrado por el. Non puido ser. A súa obra, sen dúbida, é excepcional pero, para min, o seu maior legado foi a súa amizade e a súa inusitada bondade.

Manipulación

Esta noite chamáronme por teléfono para avisarme de que na segunda cadea da TVE había un documental sobre o conflicto do Sáhara. Prendín o meu enferruxado televisor e senteime fronte a pantalla. Cando rematou, descubrín que se trataba do programa En portada, e debo confesar que quedei espantado co enfoque promarroquí da reportaxe. Os espectadores puidemos ver imaxes do Aaiún ocupado (cousa case inédita, que me satisfizo ver) que, con seguridade, lles permitiron gravar aos xornalistas porque o programa gozaba das simpatías das autoridades marroquís. Só así se explica que se entrevistasen a tantos cargos intitucionais alauís partidarios da integración do Sáhara e non se entrevistase a ningún membro da resistencia saharauí e nin sequera se falase da intifada e da durísima represión. ¿Esa é a imparcialidade de TVE? Como dicía Rafaela Carrá, bravísimo.

Bancos

Acaba de chegarme unha amable carta da miña entidade bancaria na que me ofrecen un «fantástico» servizo. Pídenme que acuda á oficina para retirar unha clave que me dará acceso ás miñas contas a través da rede e de xeito personalizado. Con tal ferramenta, que xentilmente me ofrecen como un servizo incuestionable, poderei consultar o saldo por internet, facer transferencias, movementos, solicitar tarxetas, etc.. coa vantaxe, dinme, de que aforro desprazamentos e xestións innecesarias. O que non me din, claro, é que o fan, sobre todo, porque á devantida entidade lle vai supoñer un importante aforro económico por recorte de persoal, e vai poder aliviar a súa carga de traballo implicando ao cliente para que sexa el mesmo quen xestione os servizos. E que pasará logo? Pois o que sucederá xa se practica nalgúns países desenvolidos. En canto o acceso bancario a través da rede estea extendido, cobraránlles unha comisión aos clientes que prescindan de internet e acudan fisicamente á entidade bancaria. Non se trata de ciencia ficción: hai lugares nos que xa é unha realidade. De feito, nestes momentos en Galicia xa se limita tiranicamente o horario de oficina para o pago de recibos non domiciliados. A banca é así de xenerosa. Sempre ofrécendolle servizos ao cliente.

O texto anterior

No meu texto anterior reproduzo a miña columna de contraportada de A Nosa Terra desta semana (que non se pode ler na rede). Non adoito reproducir aquí artigos publicados noutros lugares, pero fágoo polo interese do tema para Cabrafanada. Fronte a esa realidade, a outra, miña: cada publicación dun pequeno texto no blog cústame unha eternidade de tempo, xa que o meu ADSL non funciona por culpa de Telefónica ou de Fenosa, que non o sei, pois reponsabilízanse mutuamente a unha á outra. E volvendo ao tema do marqueting na rede, o autor do libro do que falaba chega a cuestionar, cara un futuro próximo, a primacía da publicidade na televisión, argumentando que os nenos americanos xa pasan máis horas en internet que diante do televisor e que, ademais, está avanzando un tipo de gravadoras para TV que detectan a publicidade e suprímena.

A rede

Ás veces, o azar fai que os libros máis insospeitados se convertan en lecturas apaixonantes. Un tratado sobre marqueting en internet, aparentemente aburrido, que a casualidade puxo nas miñas mans, levoume a unha reflexión sobre as perspectivas da rede e o seu futuro. Aínda estamos nos alicerces do desenvolvemento de internet e, nese sentido, canto máis medre, máis tensións e intereses económicos e políticos vai canalizar. O autor do libro non é un analista crítico senón un especialista en publicidade e comercio (un experto niso que agora se chama e-business) que intenta descubrirlle ao lector interesado as claves para vender os produtos da súa empresa. E, nese proceso, sorprende ao lector con datos, anécdotas e revelacións interesantes. A conclusión máis destacable que se pode extraer do libro, sen que ese sexa o propósito do autor, é a evidencia de que para o usuario da rede é imprescindible manter unha actitude selectiva ante os contidos e un comportamento crítico coa súa utilización. A popularización da rede é irreversible. O acceso individual a internet desde a aula será no futuro unha premisa irrenunciable; a rede como ferramenta didáctica, como formación, con todas as súas posibilidades. Así que se configura como necesaria unha aprendizaxe para a utilización crítica deste novo e fantástico medio que é Internet.
Unha das partes máis interesantes do libro é a que fala do «marqueting viral», é dicir, a publicidade «simpática» ou «impactante» que determinadas marcas fan circular a través dos nosos corrreos electrónicos. E tamén analiza o potencial comercial da «blosfera», tanto para a expansión do marqueting viral como para a utilización dos blogs como ferramenta comercial. O blog é un medio de comunicación que non precisa grandes investimentos (e as empresas tratan de facelos seus); moitos deles son utilizados para fomentar debates sobre determinadas marcas. As marcas máis comentadas optimizan as súas posicións en buscadores como Google. E, por se non abondase, o libro fala dos beneficios que as campañas críticas con algunhas marcas (como Nike) lles xeran ás empresas ao popularizaren as súas páxinas web. Sen dúbida, o futuro debe repensar a rede con criterio e cautela.

Faktoria K de Libros

Esta tarde estiven na presentación dun novo selo editorial, Faktoría K de Libros, un ambicioso proxecto que nace ligado a Kalandraka, bos amigos de meu, e que hoxe foi presentado publicamente nun ateigado auditorio do Verbum, a viguesa Casa das Palabras. Faktoría K agroma coa ambición de cubrir varias liñas editoriais e cun perfil moi ligado aos libros de arte. Un proxecto ambicioso, rigoroso e, de seguro, con moito futuro. O papel renovador de Kalandraka na edición galega e a potencia da súa imaxe exterior son xa hoxe conquistas de gran calado para a nosa cultura. A semana pasada acudín coa miña filla a Libros para Soñar para ver o espectáculo musical Pedro e o lobo e alí tiven ocasión de ver algúns dos libros que hoxe deu a coñecer Faktoría K. Cabrafanada brinda pola nova Faktoría K. Saúde e longa vida.

Querido Florentino:

Escríboche para ver se podes comentarlle ao teu presidente que deixe de tocarme as pelotas. Verás, explícocho: na miña casa, situada na área metropolitana de Vigo, é dicir, nun lugar bastante civilizado, a luz eléctrica oscila contantemente, ocasionándonos algunha que outra molestia. Por exemplo, as bombillas cambian a intensidade da luz coma se estivesemos nunha discoteca. E nin as miñas fillas teñen aínda idade de ir bailar cos mozos nin eu estou xa para eses trotes. Ademais, de cando en vez o microondas perde a súa potencia e non quenta o café con leite. E comprenderás que non é cousa de estar vinte minutos esperando a que quente, filliño. Así, claro, os electrodomésticos tenden a queimársenos con extrema facilidade. Descóntasnolo da factura da luz? Grazas, non podía eu menos que confiar na túa xenerosidade. Outra cousiña, por certo. Que o ordenador se me queda colgado con frecuencia, polos vosos altibaixos. Si, fillo, e cando estou conectado á rede é un fastidio (sabes o que é a rede, non?). Comprenderás que non podo estar dez minutos esperando a que cada operación se me confirme cando escribo en Cabrafanada. Home, xa sei que non é o Marca, filliño, pero eu tamén teño os meus lectores. Sei que ti me comprendes porque es unha persoa aberta. Así que, por favor, non o esquezas e dille ao teu presidente que deixe de tocarme as pelotas. Moitas grazas, filliño. Se non chega a ser por ti...