Crónica desde La Habana

Antonte o ceo de La Habana precipitou unha intensísima chuvia tropical sobre as nosas cabezas. A moitedume que asistía á Feira Internacional do Libro da Habana refuxiouse nos túneles de entrada á fortaleza San Carlos de La Cabaña, o fermosísimo marco que acolle unha das citas máis importantes do mundo do libro de Latinoamérica. Ante a imposibilidade de conseguir un taxi (apenas había e se chegaba algún desaparecía voando), as escasas opcións para saír daquel lugar cara ao centro da Habana puxéronnos a volta complicada. O regreso ao centro da cidade pasa exclusivamente por atravesar un tunel baixo o mar. Coa roupa e o calzado absolutamente enchoupados, ao cabo dunha eterna espera logramos apañar unha guagua. Os días normais a saída da feira efectúase sen tantos problemas pero tampouco é doada. Dentro do autobús achegouse a falar connosco, nun máis que aceptable galego, un negro cubano que aprendera portugués nun curso da televisión. Posteriormente, no centro da cidade puidemos coller un taxi que nos transportou ao hotel para secarnos.
O feito de que o goberno cubano optase por Galicia como país convidado na edición de 2008 da Feira Internacional do Libro da Habana é unha cuestión de enorme importancia para a proxección internacional do libro e da cultura galega. De feito, está levantando moitísima expectación en Cuba e as persoas que formamos a delegación galega observamos un vivísimo interese xa nestes momentos. Todos os sectores culturais cubanos mostran por iniciativa propia a súa vontade de colaborar na presenza de Galicia o ano vindeiro e as posibilidades son moitas. O reto está agora en que sexamos quen de levar unha oferta cultural e unha programación que sorprenda e mesmo supere en interese a boa programación arxentina deste ano, que acudiu cunha nutrida delegación de 180 persoas.
Os distintos membros da delegación galega somos requeridos constantemente polos medios de comunicación (prensa, radio e televisiòn) e onte mesmo apareceu media páxina sobre nós no Granma. Antonte, Miguel Anxo Fernán Vello participou nunha tertulia do programa de máis audiencia da televisión cubana xunto cos escritores Wole Soyinka e Elena Poniatowska.
Ademais, o goberno cubano está dándolle un tratamento extraordinario á delegación galega. Antonte, por exemplo, fomos todos recibidos polo histórico líder Jose R. Fernández, coñecido entre os cubanos por gallego Fernández, vicepresidente do Consello de Ministros, reunión á que posteriormente se uniu Iroel Sánchez, presidente do Instituto Cubano do Libro, que lle agradeceu a Miguel Anxo Fernán Vello e a Neira Vilas (que viu o pasado ano) o seu traballo representando á AGE para conseguir ese nomeamento de Galicia como país convidado no 2008. A pasada semana, Miguel Anxo Fernán Vello e mais eu, tamén representando á Asociación Galega de Editores (a que iniciou, a través de Fernán Vello os trámites para que esta realidade sexa posible o vindeiro ano coa posterior e decidida cobertura institucional da Consellería de Cultura) fomos convidados a unha recepción con Raúl Castro no Palacio da Revolución.
Por outra banda, a afluencia de publico á feria é abraiante, moi especialmente tendo en conta as interminables colas que os cubanos fan para poder entrar, pagando, ao recinto. Este ano o país convidado é Arxentina e o mañá venres terá lugar o acto de entrega a Galicia da condición de Convidado de Honra 2008. Non só será emotivo para nós senón para todos os cubanos, que senten un especial vencello co noso país.
Este ano, a Feira está dedicada ao escritor cubano César López, xa que logo remato cos seus versos sobre a cidade da Habana:

Para explicar la ciudad es necesario conocer muchas cosas.
La hora exacta de la salida del sol.
(...)
La ciudad estaba en una nube y fue enlazada por extraños hombres
que hasta hacerla bajar fueron tirando.
(...)
Que la ciudad se teje en ella misma,
se enreda y se embrolla hasta que sus habitantes reconocen
que están viviendo y viviendo en ella.
Usted no puede tal vez imaginarlo.