María Mariño Carou naceu nunha casa da Rúa Cega de Noia o día 8 de xuño de en 1907. Nestes momentos, cando se lle dedica o Ano das Letras Galegas, está a piques de se cumprir o centenario do seu nacemento. Os seus pais eran Xosé Mariño Pais, zapateiro, e Filomena Carou Lado, costureira. María foi a cuarta dos cinco fillos do matrimonio.
María Mariño pertencía a unha familia que tiña unha posición social lixeiramente máis elevada da media, pero viviu inmersa en continuos problemas económicos. Todos os irmáns tiveron que poñerse a traballar na súa infancia ou mocidade. En 1920, a súa irmá Concha, casada cun mariñeiro vasco, emigrou a Euscadi.
En 1926, cando tiña 19 anos, a súa familia trasladouse a Escarabote (Boiro). O traslado obececeu ao feito de que a súa tía Consuelo Carou –que traballaba no servizo doméstico do Pazo de Torres Goiáns– herdou, xunto co seu home (o mordomo), o devandito pazo, ao morreren os seus propietarios sen descendencia.
O traslado ao Escarabote fixo que María Mariño puidese visitar con frecuencia a rica biblioteca do Pazo de Torres Goiáns –hoxe en estado de abandono–, onde tivo acceso a moitos e, seguramente, enigmáticos libros. No ano 1936, decidiu trasladarse a Sopelana, no País Vasco, onde residía a súa irmá Concha. Durante a Guerra Civil, en 1937 viviu alí o cerco de Bilbao, feito que a marcará e que fará que, tempo despois, escriba un libro aínda inédito: Los años pobres, Memoria de guerra e posguerra. Posteriormente, regresou á casa materna de Escarabote.
En 1939, María Mariño casou en Escarabote con Roberto Pose Carballido, un mestre compostelán de 24 anos. Ela tiña 32 e a diferenza de idade entre eles fai que falsifique a súa data de nacemento, dando lugar a unha confusión que perdurará até os nosos días. En 1945, o seu home foi destinado a Elatxobe, no País Vasco, onde ela quedou embarazada. Ao rematar o curso escolar, regresaron a Noia. O neno, que naceu na zona mineira de Lousame, morreu aos dous meses de nacer.
En 1946 trasladáronse a Romeor do Courel, o novo destino de Roberto Pose, levando canda si a Filomena, a nai de María. Con todo, morreu aos poucos meses, e foi enterrada en Romeor. A proximidade das mortes (previamente morrera tamén o seu irmán Emilio) provocoulle a María Mariño unha profunda depresión.
En 1947, por recomendación médica, solicitaron un novo destino en Parada de Moreda, tamén un lugar do Courel pero mellor comunicado.
En Parada residiron na casa-escola que se pode ver nas fotografías. Eles vivían no piso superior e na planta baixa estaba ubicada a escola. A proximidade da casa familiar de Uxío Novoneyra fixo que establecesen unha intensa relación de amizade coa familia, moi especialmente coa nai e a irmá de Uxío e, posteriormente, co propio poeta.
En Parada do Courel, María Mariño e mais o seu home Roberto, trabaron amizade con algúns veciños. Permaneceron nese lugar até a morte de María, aínda que ela desexou durante moito tempo un traslado para A Coruña. A foto inferior é do arquivo de Visitación Vila, veciña de Parada do Courel.
En 1954, durante unha longa estancia de Manuel María na casa de Uxío Novoneyra, María Mariño coñece ao poeta de Monforte e establece unha relación de amizade con el.
Segundo Uxío Novoneyra, María Mariño comezou a escribir no ano 1957, primeiro en castelán e logo en galego. Con todo, é posible que comezase antes dese ano. En 1957 principiou o proceso de escrita de Palabra no tempo. Abaixo, a súa sinatura.
Esta é unha das fotos máis coñecidas de María Mariño. Foi realizada na solaina da casa de Uxío Novoneyra e nela aparecen, de esquerda á dereita, María Mariño, Uxío Novoneyra (detrás), Saleta Goy, Manuel María e Roberto Pose. A foto fíxoa o desaparecido libreiro Antón Patiño Regueira (propietario da libraría viguesa Librouro), segundo relatou o propio Manuel María.
En 1963 editouse o primeiro e único libro que María Mariño viu en vida. Acolleuno a luguesa editorial Celta, prologado por Ramón Otero Pedrayo, a quen a poeta noiesa non chegou a coñecer. A axuda de Uxío Novoneyra foi fundamental para que o libro vise a luz. Sobre María Mariño recaeu a desconfianza sobre a súa condición de muller nunha época en que non estaba ben visto que as mulleres escribisen. E ela sufriuno nas súas propias carnes.
Palabra no tempo é un libro de procura, de indagación, que se recrea na paisaxe, na infancia, en Noia, na lembranza da nai, e nos propios medos; un libro que rompe a fronteira da lingua para levar un paso máis alá a capacidade expresiva da poesía.
En 1965, María Mariño púxolle punto final á escrita de Más allá del tiempo, un libro que nunca se publicou até este 2007, redescuberto pola editorial Alvarellos en edición de Helena González. Mesturando poesía con prosa, este libro bota luz sobre algúns aspectos importantes da obra e da personalidade da poeta. Ela solicitáralle un prólogo a Anxel Fole, que nunca se escribiu.
En 1966 diagnosticáronlle a María Mariño unha leucemia, o que provoca que se poña a escribir enfebrecidamente, contra o tempo, un novo poemario, Verba que comeza, sen dubida ningunha a súa mellor obra, a máis profunda, radical, íntima e persoal. Remátouno en marzo de 1967 e morreu dous meses despois, en maio de 1967, cando estaba a piques de cumprir os 60 anos.
A sepultura de María Mariño está no cemiterio de Seoane do Courel, onde foi enterrada e trasladada a pé no cadaleito desde Parada.
Verba que comeza non se publicará até 1992. As escasas referencias á súa obra, o descoñecemento da súa vida, o seu afastamento do mundo cultural e a confusión en torno ás súas datas de nacemento, unido ao decisivo feito de ser muller, teceran en torno á súa figura unha desafortunada mitificación a través da que mesmo se chegou a cuestionar a súa existencia como persoa e como poeta.
A súa Obra completa non se publicou até 1994, na colección Biblioteca das Letras Galegas, de Xerais, en edición da profesora galego-catalana Victoria Sanjurjo.
Ningún comentario:
Non se permiten novos comentarios.