31.1.08

Non si (e II)

O poeta Xoán Abeleira envíame un poema sobre a lingua galega, que reprooduzo a continuación. Titúlase "Non si (e II)". A imaxe inferior tamén é unha selección do propio Abeleira.




El gallego lingua
Maldita condenada
Lingua do Demo

Lingua desprezada e desprezable

Lingua miserable e dos miserables

Lingua ruín lingua
Ferruxe lingua farrapo lingua de esmola
Lingua de pedire ós camiños
Un codelo de nada un corrosco
Na choiva a mendigare por sempre
O baleiro infernal
Da friaxe na igrexa

Lingua ignorante lingua
Pailana lingua analfabeta

Lingua sucia lingua
Marrá lingua suorenta

Lingua falsa perversa lingua
De noxo cativa lingua de merda

Lingua ventrílocua lingua
Bilingüe lingua discordante
Lingua inharmónica ho

Lingua deformada e
Sen formarse lingua espida de si
E de non lingua sen fros

Lingua sen vocábulos lingua
Sen bocas lingua sen linguas
Lingua sen azos

Lingua vella de mil anos vella
Artrítica coas maos encalecidas arreo
A tola que leva as unllas
Negras de lama e de bosta

Lingua raquítica lingua
Enfermiza lingua moribunda
Lingua a degoirare cadora
Mete–lo zoco na foxa

Lingua dos ladróns
Lingua dos furtivos
Lingua dos contra
Bandistas

Lingua esfameada
Lingua adulterada
Lingua de estraperlo

Lingua de pan
Bruno lingua de pan
Ácimo vituperio de lingua con ise ácido
Celme na punta crebada da lingua

Lingua atea até a lingua
Lingua blasfema até os miolos
Lingua profana lingua
Sacrílega sen máis deus có
Triste lampexare do estrume

Lingua animal guindada
Ós animais coma quen guinda a Peste

Lingua parida ó son de por e prás bestas

Lingua vaca lingua mula
Lingua ovella lingua galiña
Lingua porca destinada a padecere
O seu propio coitelo no seu propio matadoiro

Lingua raposa lingua
Fulana lingua candonga
Aberta decote de pernas
Pra que todos a fodan
Pra que todos lle golsen

Lingua bastarda filla de
Puta que ninguén quere xa
Nin sequera os que lle pagan
Nin sequera os que a soban

Lingua daniña lingua
Pezoñenta lingua perigosa
Terrorista que todo Cristo
Xostrega á que todo Xudas lle
Cospe

Todo canto fago todo
Canto falo condenada
Lingua do Demo
É por ti

ASIEU
Xoán Abeleira

27.1.08

Folga de camioneiros

Hai uns días, recibín un comunicado por correo electrónico dun conxunto de camioneiros galegos. Evidentemente, non podo esquecer que escribín un libro como este, así que reproduzo o comunicado a continuación:
Somos un conxunto de Camioneiros Galegos, das catro provincias. Agrupamonos baixo a denominación asociativa de: PLATAFORMA PARA LA DEFENSA DEL TRANSPORTE DE MERCANCIAS POR CARRETERA, NACIONAL E INTERNACIONAL.

Diriximonos a vostede pola sua condición de difusor de novas de Galicia e, ou, importante axente social.

Estamos a sofrir unha gravisima crisis coxuntural por mor das practicas de DUMPING, que de cotío e descaradamente, estanse a facer no transporte de mercadurias por estrada na Galicia. Si esto non se remedia axiña, as cero horas do proximó un de febreiro, a nosa tera vae parar. E non e unha metafora. Recorde vostede a situación da nación Italiana no mediado deste mes de Decembro.

Estamos a emitir as nosas inquedanzas e anhelos, dende a ip www.transportes.org


24.1.08

A colleita do rock serodio

A primeira vez que escoitei na Radio Galega a canción «Non chas quero», se cadra a máis coñecida de Os Diplomáticos de Monte Alto quedei prendado daquel son que, inesperadamente, introducía o acordeón para caldear un ritmo que chega con facilidade á paixón do corazón. Desde aquela, foron saíndo á luz unha serie de grupos de rock en galego que levaban algún tempo a enredar con guitarras, baterías, gaitas ou acordeóns.
O programa Sitio Distinto de Antón Reixa, co seu apartado Pop de batea, levado por Xurxo Souto, constitúe un pulo que se botaba en falla para crear unha canle de expresión para o rock en galego, con moitas dificultades para se desenvolver en circuitos normais.
A aparición pública de Os Verjalludos, tamén saídos dese prodixioso barrio coruñés chamado Monte Alto, fíxonos, a moitos, recuperar a esperanza na pronta aparición dun rock de expresión galega de certa solidez. Os Verjalludos, véselles ben, aprenderon moito do rock radical vasco e souberon, con éxito e gracia, incorporar a gaita ó seu bo facer musical.
Tampouco Os Kinindiola, liderados por Xelís de Toro, se quedan atrás no aquel de crear un estilo duro no rock galego.
Deste xeito, o abano de posibilidades da nosa música rock ábrese e crea expectativas. Posiblemente, aquel terreo aparentemente ermo que Os Resentidos deixaron ó seu paso fora ciscado de semente serodia.
En todo caso, os primeiros froitos están a agromar para o rock de expresión galega nun panorama moito máís esperanzador do que poderiamos pensar. En Cangas, Pronóstiko Reservado é un grupo que define a súa música como «rock radical galego» e está formado por tres rapaces que tamén tocan na Banda Municipal. E Xela Arias escribiu letras para o grupo Os desertores que seica axiña van sacar o seu primeiro elepé. Se cadra, a semente serodia medra con moita máis forza do que podiamos imaxinar.

Diario 16 de Galicia, xoves, 20 de decembro de 1990

21.1.08

Os Diplomáticos de Monte Alto

120 capadores é un disco co que un feixe de bandas e músicos galegos lle renden unha merecida homenaxe a Os Diplomáticos de Monte Alto. Editado por Falcatruada, é unha iniciativa de Komunikando.net e do Centro Social Atreu. No cedé participan, entre outros, Cuchufellos, Lamatumbá, Zënzar, GalegoZ, Festicultores, Ruxe Ruxe, Banda Potemkin, Pulpiño Viascon, A Compañía do Ruído, Safari Orquestra, Nao, Tres trebóns, etc. A partir de versións de cancións dos Diplomáticos, que cada banda asume como propias, este disco supón un importante recoñecemento público para unha banda pioneira, arroutada, irrepetible e xa histórica na música galega. O disco trae textos de Xosé Manuel Pereiro e de Mangüi, o baixista dos Diplomáticos, entre outros.



Desde Cabrafanada quero sumarme a esa homenaxe a un grupo ao que me sinto xeracional, emocional e vitalmente ligado. Sempre fun un incondicional dos Diplomáticos e confeso que a súa música me fixo berrar, tremer, sentir, saltar e medrar «contra o mundo» desde o primeiro día.

E o primeiro día quere dicir aquela tarde de 1989 cando eu estudaba o derradeiro curso universitario en Compostela e escoitei no inesquecible programa O Fiadeiro da Radio Galega, conducido por Amelia García e Mari Pereira, por primeira vez na miña vida, aquela versión de «Non chas quero», que era a banda sonora da telenovela Os Frigoristas, emitida dentro do propio programa O Fiadeiro. «Non chas quero», composta por Xurxo Souto e Rómulo Sanjurjo cando aínda non existían Os Diplomáticos de Monte Alto, foi logo incluída no primeiro elepé (en vinilo, que naturalmente posúo, como todos os demais que editaron) da banda, titulado Arroutada pangalaica, porque precisamente desa canción, e doutras dúas máis que compuxeron, naceron Os Diplomáticos.
A miña emoción universitaria, ao escoitar un tema como aquel, que versioneaba unha canción popular, foi enorme nun momento en que practicamente a única música galega coñecida eran Os Resentidos (cuxos discos eu pinchara, por certo, unha e outra vez, nos meus anos de barman).

Debeu ser un pouco antes daquilo, se cadra en 1988, cando coñecín a Xurxo Souto, se non me equivoco, nunha reunión de Edicións do Dragón que se celebrou no Café Rúa Nova, cando estabamos a editar a carpeta Ao mar de adentro, na que el participou co poema «Navegación polos mares dos ceus».
O primeiro concerto de Os Diplomáticos de Monte Alto tivo lugar no Porriño, a onde acudiron chamados por Uxía, o 1 de xuño de 1990, cando, evidentemente, aínda faltaban uns cantos anos para que aparecese internet. E eu tiven a sorte de estar alí. A emoción de escoitalos en directo, como diría Xurxo, ardíame no peito. Aquela noite marchei para a casa deslumbrado e tardei en durmir. Logo, asistín a moitísimos concertos máis dos Diplomáticos, pero un dos máis entrañables que lembro foi o que tivo lugar en Noia cando Avilés de Taramancos era concelleiro de Cultura. Canda eles, actuaba tamén o grupo asturiano Los Berrones, que sacaran en 1992 o seu terceiro disco: «¿Lo tuyo como ye» (que, por certo, tamén conservo na casa).

Se non me equivoco (e paréceme que non) creo que podo dicir que é miña a primeira entrevista que se lles fixo nun medio escrito aos Diplomáticos de Monte Alto, publicada no Diario 16 de Galicia o 26 de agosto de 1990, que algún día recuperarei. En decembro dese mesmo ano, ilusionado cun inesperado agromar da música galega, escribín o artigo «A colleita do rock serodio».
En 1991 sae o seu primeiro disco, Arroutada pangalaica e en marzo de 1992 fágolle unha segunda crónica-entrevista á banda: «Paixón e arroutada: un norte para os Diplomáticos de Monte Alto».

En 1994 nace o bravú, movemento ao que tamén me sinto vencellado, pero esa é unha historia da que xa falerei noutra ocasión.
Desde aquel primeiro disco, Os Diplomáticos non deixaron de medrar até facerse xigantes. Tanto, que agora nin sequera podemos velos. E cando Xurxo Souto e Mangüi abandonan a banda en 2001, lonxe de decaer, mostra a súa solidez sacando un disco extraordinario, Komunicando. Polo medio quedaron Parrús (1993), Avante Toda (1995), Fumareu (1998) e Capetón (1999). En total, seis discos e máis dunha década de entrega prodixiosa e incansable á música galega.
Os seus nomes –en distintas formacións– son Xurxo Souto, Rómulo Sanjurjo, Guni, Berto Moram, Toni Simoes, Mangüi Martín, Marcos Viascón, Xabier Alonso, Lola de Ribeira e Manolo Maseda.
Grazas, colegas.


14.1.08

Ángel González

O sábado morreu en Madrid o poeta Ángel González, aos 82 anos de idade. Desde hai moitos anos, Ángel González (1925) é un dos meus poetas de referencia e, de feito, en Subversións quixen iniciar o libro cunha cita súa:

Esto es un poema.
Aquí está permitido
fijar carteles,
tirar escombros, hacer aguas
y escribir frases.

Desde que lin, cando tiña 20 anos, Palabra sobre palabra (nunha vella edición de 1972 de Barral Editores) non deixei de gozar coa poesía do autor de poemarios como Áspero mundo (1956), Tratado de urbanismo (1967), Procedimientos narrativos (1972) ou Otoños y otras luces (2001).
Ángel González era moi amigo do ilustrador e calígrafo cubano asentado en Vigo Lázaro Enríquez, que pouco antes da súa morte viaxou a Oviedo para ultimar unha exposición conxunta das súas caligrafías e dos poemas de Ángel González. Como xa contei en Cabrafanada, un dos cadros do meu estudio, que reproduzo abaixo, é precisamente un poema de Ángel González caligrafado por Lázaro.
Por certo, entre os microrrelatos que veño escribindo a modiño desde hai bastantes anos (algúns deles están a disposición dos lectores de Cabrafanada) hai un, até o de agora inédito, que acabo de publicar no post anterior, que é unha homenaxe a un dos poemas máis significativos de Ángel González.


13.1.08

Feminismo práctico

—Gústanme as túas tetas –díxolle el.
A muller guindoullas sobre o peito e marchou sen elas.


(Homenaxe a Ángel González)

10.1.08

Uxío Novoneyra

No blog Dis ti! ao que facía referencia no post anterior dei cun documento sonoro interesantísimo. Trátase dun vídeo con imaxe fixa (excepto a circulación dos textos) de Uxío Novoneyra. O vídeo procede da páxina web que se xestiona desde Barcelona e que reivindica o Día das Letras Galegas 2010 para Uxío Novoneyra. O máis relevante é que os vídeos recuperan a voz de Uxío recitando os seus propios poemas: «Letanía de Galicia» nun deles e «Vietnam canto» no outro.
Eu vin recitar a Uxío Novoneyra en varias ocasións e mesmo participei con el nalgúns actos poéticos, pero o que teño máis gravado na memoria foi un recital que ofreceu no auditorio de CaixaGalicia en Compostela, supoño que no ano 1987 ou 1988. Moi poucos meses despois (¿ou se cadra foi antes?) naquela mesma sala acudín a un recital de Ronseltz durante o que o grupo leu o seu irónico «Novoneyra en Nova York».
Agora, estes vídeos permítenos recuperar para a colectividade a voz profunda, intensa e entregada de Uxío.






9.1.08

Cidades

Os rapaces e rapazas de lingua e literatura galega de terceiro da ESO do IES da Pobra do Caramiñal fixeron tres podcast con senllos poemas de Cidades, recitando a múltiples voces. Os poemas dos podcast son: «Coñecín as cidades do norte»,«As ambulancias son mestas» e «Quero visitar as cidades do deserto. Ademais, fixeron un curioso e divertido vídeo co poema «Na cafetería hai flores». Pois gustoume moito.

Cidades en audio.

Cidades en vídeo.

Por certo, moi innovador o procedemento didáctico. Parabéns.

7.1.08

Salón do Libro Infantil e Xuvenil

A finais de mes (do 28 de xaneiro ao 2 de febreiro) dará comezo a cita ineludible co Salón do Libro Infantil e Xuvenil de Pontevedra, que coordina Helena Torres. Esta novena edición ten como tema central o mar. En palabras da coordinadora "ímonos somerxer nun mar que ule a todos os salitres do mundo. Nas mareas viaxan letras escritas en todos os idiomas inventados que traen historias fabulosas de pobos submarinos, criaturas con branquias e correntes oceánicas. O mar é a patria dos recordos, a paisaxe da infancia, a banda sonora dunha emoción… e o acubillo dos poetas".
No salón haberá música, danza, teatro, contadores de historias, aventuras, exposicións, e unha homenaxe a Xabier P. Docampo, que contará como foi a primeira vez que viu o mar.

3.1.08

Inspiración

Inexplicablemente, a palabra inspiración non está no libro sobre os eufemismos en Galicia que escribiu o profesor Montero Cartelle. E digo inexplicablemente porque, coma se fose unha palabra corrosiva, algúns escritores, crendo, non dan crido na inspiración. Explicareime. Se estudiamos a cuestión, vemos que moitos escritores cren nela pero moi poucos dan pronunciado tan demoníaca palabra para definir ese estado de ánimo en que como di Avilés de Taramancos «estás máis quente, máis predisposto para escribir». Se cadra, é porque ten demasiadas connotacións que lle forxou a historia da literatura. Carlos Casares non sabe se existe ou non existe a inspiración e recorre á comparación cun partido de fútbol: os xogadores ás veces teñen tardes inspiradas. O autor de «Memorias daquel verán» invoca unha frase de Picaso: «se vén a inspiración que me colla traballando». A mesma frase foi pronunciada por Marina Mayoral, que non cre no concepto romántico da inspiración, con musa, no que o traballo non significa. Iso de invocar frases de outros autores tamén o fai Xela Arias: «como dicía Octavio Paz, a primeira liña pode dala a inspiración, o que vén detrás xa o dá outra cousa». Tampouco Miguel Anxo Fernán Vello cre no concepto romántico de inspiración: «ten que haber un talento natural, unha predisposición e lucidez frente á realidade que é previa á propia creación poética. Pero... eu non participo desa expresión minimizante da escrita senón do propio traballo». Uxío Novoneyra declara que «non sei se creo nela, o que sei é que non podo escribir en frío». E despois engade: «a inspiración é a tensión máxima do coñecemento cara á comunión, a pura tendencia do home cara á forma, cara á lingua».

[Fragmento], sábado 2 de marzo de 1991, Diario 16 de Galicia